Verkeersveiligheid en criminaliteit

Veilig verkeer

We staan er vaak niet bij stil, maar zonder straatverlichting zou het nachtelijk verkeer een stuk risicovoller zijn. Verlichting langs wegen zorgt namelijk voor beter zicht en vermindert daardoor het aantal ongelukken, zo blijkt uit een rapport van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).

Nadelen en risico’s

Toch heeft straatverlichting ook schaduwkanten. Zo noemt het rapport nadelen van teveel licht op straat, zoals de kosten voor energie en onderhoud, en de verstoring van planten en dieren.

Bovendien kan verkeerd geplaatst of te fel licht juist gevaarlijke situaties opleveren, blijkt uit een ander rapport. Rijd je bijvoorbeeld vanuit een fel verlichte tunnel het donker weer in, dan wordt je verblind door het grote contrast. Ook felle lampen van de omgeving of van andere weggebruikers kunnen hinderend zijn en ervoor zorgen dat je andere, zwakkere lampen niet meer goed ziet.

Slim en veilig verlichten

Om de kans op ongelukken tegen te gaan, worden er maatregelen genomen. Over de plaatsing van lantaarnpalen wordt goed nagedacht zodat het licht goed gericht wordt. En bij vervanging worden zuinigere lampen, zoals bijvoorbeeld LED-licht, geïnstalleerd om energieverbruik te minderen.

Op sommige plekken branden de eerste en laatste lampen van een verlichte weg minder fel, zodat je ogen aan het licht kunnen wennen. Op andere plekken wordt in plaats van verlichting, oplichtende markering gebruikt. Daarnaast wordt soms na bepaalde tijden het licht uitgedaan of worden sensoren gebruikt. Een voorbeeld hiervan is de snelfietsroute Dalfsen-Zwolle: daar gaan de lampen alleen aan als er een fietser langskomt. Zo wordt er op verschillende manieren een goede balans gezocht tussen verlichting en veiligheid van onze omgeving.

 

Effect op criminaliteit

’s Avonds nog even over straat? Vaak voelen we ons veiliger als er dan veel lampen branden. Zo kunnen we goed zien wat er om ons heen gebeurt en zijn donkere hoeken minder dreigend. Straatverlichting wordt dan ook vaak ingezet als middel om veiligheid te creëren en criminaliteit te verminderen. Licht blijft ’s nachts vaak branden, in de hoop dat het inbraak en andere criminaliteit ontmoedigt.

Toch is dat beeld te simpel. Onderzoeken laten wisselende resultaten zien: soms helpt verlichting tegen criminaliteit, maar soms maakt het maar weinig uit.

Zo toont een overkoepelende studie dat verbeterde straatverlichting in sommige gevallen leidde tot minder criminaliteit, terwijl andere onderzoeken geen effect vonden. Een onderzoek dat juist donkere omstandigheden bestudeerde, liet zien dat overvallen iets toenamen op donkere plekken terwijl andere criminaliteit, zoals diefstal en inbraak, werd nauwelijks beïnvloed.  Een studie waarbij licht werd gedimd of uitgeschakeld, liet geen toename van criminaliteit zien.

In weer ander onderzoek leidde het uitschakelen van licht juist tot minder autodiefstallen op die plek, terwijl de criminaliteit toenam in straten rondom, waar wél licht brandde. Dit suggereert dat sommige criminelen juist voordeel hebben van straatverlichting.

Kortom: het effect van verlichting op criminaliteit is dus niet eenduidig. Het is bijvoorbeeld nog maar de vraag of het laten branden van buitenverlichting helpt tegen inbraak.
Slimme verlichting biedt wel perspectief, blijkt uit onderzoek: lampen met bewegingssensoren gaan alleen aan wanneer nodig, waardoor ook verdachte activiteiten meer opvallen Bovendien wordt hiermee energie bespaard.

 

Verlichting in jouw omgeving

• Draag bij aan de veiligheid in het verkeer door zelf goed zichtbaar te zijn, bijvoorbeeld met lampjes of reflectoren.
• Moet er licht gebruikt worden in jouw omgeving? Kies dan voor lampen met een lage intensiteit (niet fel). Gebruik bij voorkeur slimme verlichting met een bewegingssensor.
• Op de pagina ‘Wat kan ik doen?’ staan nog meer tips om lichtvervuiling tegen te gaan.

NB: Het is de taak van de overheid en lokale gemeentes om openbare plekken te verlichten. Zij volgen daarbij plannen en richtlijnen om onnodig licht te beperken en tegelijkertijd de verkeersveiligheid te waarborgen en criminaliteit te voorkomen.