Wat kan ik doen?
Nachtelijk kunstlicht heeft veel gevolgen voor het leven in onze omgeving: voor dieren, planten én voor onszelf. Meer weten? Bekijk onze pagina over de gevolgen van lichtvervuiling. Samen kunnen we de lichtvervuiling in Nederland verminderen. De oplossingen zijn vaak verrassend eenvoudig! Lees in de aanbevelingen hieronder hoe jij je steentje kunt bijdragen.
1. Doe licht uit waar dat kan
Het motto van de Nacht van de Nacht is: Donker waar het kan, licht waar het moet! Buitenverlichting die niet continu nodig is, kan worden uitgeschakeld. Doe de lampen uit wanneer niemand ze gebruikt of als het laat op de avond is, dan verstoor je ook de natuur niet.
Binnen kan je hetzelfde doen: doe de lampen uit in ruimten waar je niet bent, en beperk je schermgebruik. Op deze manier voorkom je dat licht onnodig brandt, verklein je de gevolgen voor mens en natuur, én bespaar je energie.
2. Zorg voor meer nachtnatuur
Door het buiten echt donker te houden, help je dieren en planten. Doe onnodig licht uit en scherm licht van binnen af met verduisterende gordijnen. Creëer daarnaast donkere hoekjes in je tuin door middel van bomen, struiken en andere planten.
Je kan de nachtnatuur ook helpen door het planten van nachtbloeiende planten en het maken van een gevarieerde tuin. Op die manier geef je vogels, insecten en andere nachtdieren een fijne leefomgeving. Lees hier hoe jij je tuin nachtvriendelijker kan inrichten.
3. Toch het licht aan? Doe het dan zo:
Het is niet altijd mogelijk om alles donker te maken. Waar je toch licht nodig hebt, kan je op een slimme manier met verlichting omgaan om lichtvervuiling te beperken.
Gebruik een tijdschakelaar of bewegingssensoren
Een tijdschakelaar zorgt ervoor dat licht automatisch na een bepaalde tijd uitgaat en niet de hele nacht onnodig blijft branden.
Wil je dat licht alleen brandt wanneer iemand het nodig heeft? Gebruik dan buitenverlichting met bewegingssensoren. Lampen gaan dan alleen aan als er iemand passeert. Bovendien werken bewegingssensoren beter tegen inbraak dan constant brandend licht, omdat hierdoor zichtbaarder is dat er iemand in de buurt is.
Plotseling licht kan zowel mensen als dieren laten schrikken. Bij bewegingssensoren is het daarom beter om lampen te gebruiken die niet abrupt aangaan maar rustig oplichten en doven. Gebruik hiervoor lampen met een ‘fade-in/fade-out’ of ‘soft start’ functie.
Richt verlichting naar beneden en scherm af
Naast een schakelaar of sensor kan je ook letten op hoe het licht valt. Door licht naar beneden te laten schijnen en af te schermen, verlicht je alleen waar nodig, en straalt het niet naar alle kanten uit. Dit kan je bereiken met het juiste type armatuur (de kap van de lamp). Zo beperk je verstrooiing van licht en de verstoring voor vliegende dieren, zoals insecten, vogels en vleermuizen beperkt.
Vermijd fel licht: gebruik een lage intensiteit
Hoe feller de verlichting, hoe groter de gevolgen voor de natuur vaak zijn. Soms kan je niet zonder verlichting, kies in dat geval liever voor licht met een lage intensiteit.
Uit onderzoek blijkt dat zelfs licht met zeer lage intensiteit al effect kan hebben op dieren. Bij verschillende diersoorten zijn er al effecten gevonden bij lichtniveaus onder de 1 lux. Ter vergelijking: 1 lux komt ongeveer overeen met helder maanlicht. Kunstlicht is al gauw veel feller. Voor deze diersoorten is het daarom nog beter om een lamp helemaal uit te schakelen.
Gebruik lampen met een warmere kleur
Ook de kleur van licht maakt uit. Koel wit of blauw licht is het meest verstorend voor nachtdieren. Rood- en amberkleurig licht (dat oogt oranje-geel) is voor veel dieren het minst storend, al kunnen ze er nog steeds last van hebben.
Onderzoekers raden daarom aan om verlichting te kiezen met een warme kleur, met een maximum kleurtemperatuur van 3000Kelvin en bij voorkeur lager. Vaak staat dit op de verpakking vermeld als ‘warm wit’ of ‘amber’.
4. Betrek je omgeving en doe het samen!
Samen bereik je meer. Vraag je buren om met je mee te doen, en maak samen de buurt een stukje donkerder. Ook het delen van tips en ervaringen met vrienden en familie draagt bij aan bewustwording en een donkerder Nederland.
Heb je last van lichthinder door anderen? Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat hun verlichting storend kan zijn. Praat er daarom over met je omgeving. Je kan lichthinder ook melden bij de omgevingsdienst van je gemeente of provincie. Lees hier hoe je dat doet.
Minder kunstlicht betekent meer zichtbare sterren, gezondere nachten en een levendigere natuur. Ga jij ook mee UIT?
5. Beleef het donker
Ben je benieuwd hoe het eigenlijk is, als Nederland donkerder wordt? Beleef het donker tijdens Nacht van de Nacht in jouw woonplaats. Of bezoek één van de Dark Sky-parken op Terschelling of Lauwersoog en ga een keer sterrenkijken!
Vier het donker tijdens Nacht van de Nacht
Bekijk alle activiteiten